Sarı ampullaria (Pomacea bridgesii), parlak renkleri, barışçıl davranışları ve suyu yiyecek artıklarından ve yosunlardan temizleme yeteneği nedeniyle en popüler akvaryum salyangozlarından biridir. Hem yeni başlayanlar hem de deneyimli akvaristler için mükemmel bir seçimdir. Bu yumuşakça güzelliğinin yanı sıra kendine özgü biyolojisi ve yaşam tarzıyla da ilgi çekicidir.
Bu yazımızda sarı ampularia'nın temel özelliklerini, doğal yaşam alanını, davranışlarını, beslenmesini, üreme özelliklerini ve akvaryum bakım kurallarını inceleyeceğiz.
1. Genel özellikler ve bilimsel sınıflandırma
🔬 Bilimsel sınıflandırma:
✔ Krallık: Hayvanlar (Animalia)
✔ Tip: Yumuşakçalar (Mollusca)
✔ Sınıf: Karındanbacaklılar (Gastropoda)
✔ Sıra: Akciğer salyangozları (Ampullariidae)
✔ Aile: Ampullaridae
✔ Aile: Pomakea
✔ Görüş: Pomacea bridgesii
2. Açıklama ve fiziksel özellikler
✔ Boyut: Çapı 4–6 cm (nadir durumlarda 8 cm'ye kadar).
✔ Ağırlık: 10–20 gram.
✔ Hayat: Tutukluluk koşullarına bağlı olarak 1,5-4 yıl.
🔹 Görünümün temel özellikleri:
✔ Akvaryumda salyangozun fark edilmesini sağlayan parlak sarı, altın rengine yakın kabuk.
✔ Çevreyi keşfetmek için kullanılan büyük dokunaçlar.
✔ Yırtıcı hayvanlara karşı koruma sağlayan güçlü sarmal kabuk.
✔ Atmosferik havayı solumanızı sağlayan özel bir boru (sifon).
🔹 İlginç bilgiler:
✔ Ampul lavaboya çekilip bir kapakla kapatılarak tehlikelerden korunabilir.
✔ Hem suda solungaçlarla, hem de yüzeye çıktığında akciğerlerle solunum yapabilme gibi eşsiz bir yeteneğe sahiptir.
✔ Su parametrelerindeki değişikliklere ve kalsiyum eksikliğine karşı çok hassastır, bu da kabuğun zarar görmesine yol açabilir.
3. Habitat ve çevre
🌍 Sarı ampularia nerede yaşar?
✔ Doğal yaşam alanı – Güney Amerika'nın tatlı su kütleleri (Amazon, Paraguay, Orinoco havzaları).
✔ Birçok ülkeye getirilmiş olup, buralarda istilacı bir tür haline gelmiştir.
🔹 Tipik konaklama yerleri:
✔ Yavaş akan nehirler, bataklıklar, zengin bitki örtüsüne sahip göller.
✔ Salyangozların toprağa kolayca girebileceği yumuşak siltli göletler.
✔ Genellikle su altı bitkilerinin çok olduğu yerlerde bulunur.
🔹 Çevreye uyum:
✔ Atmosferik havayı soluyabilme özelliğinden dolayı düşük su seviyelerine iyi dayanır.
✔ Kuraklık dönemlerinde çamurun içinde bekleyebilir, kendini bir kabuk içine kapatabilir.
✔ Farklı sıcaklıklara dayanıklıdır, ancak optimum aralık 20–28°C'dir.
4. Davranış ve yaşam tarzı
🔹 Başlıca davranış özellikleri:
✔ Diğer akvaryum sakinlerine zarar vermeyen, barışçıl, sakin bir yaratıktır.
✔ Çoğunlukla gececidir ama gündüzleri de aktiftir.
✔ Sürekli olarak yüzeylerde gezinerek plak ve yiyecek artıklarını temizler.
✔ Tehlikeyi hissettiğinde hemen lavaboya saklanır.
🔹 Başlıca düşmanlar:
✔ Yırtıcı balıklar (örn. çiklitler).
✔ Kabuklarına zarar verebilen bazı kerevit ve yengeç türleri.
✔ Kabuğun kırılganlığına yol açan kalsiyum eksikliği.
5. Üreme ve gelişme döngüsü
💞 Evlilik dönemi: Uygun koşullar sağlandığında yılın her döneminde mümkündür.
🔹 Üreme süreci:
✔ Dişi yumurtalarını akvaryum duvarlarına veya kapağına su yüzeyinin üstüne bırakır.
✔ Havyar, içinde küçük toplar bulunan pembe-beyaz bir kütleye benzer.
✔ 2-4 hafta sonra yumurtalardan küçük salyangozlar çıkar ve hemen beslenmeye başlarlar.
✔ Üreme için erkek ve dişi oranlarının doğru olması gerekir (ancak cinsiyeti görsel olarak belirlemek zordur).
6. Beslenme
🍽 Sarı ampularia ne yer?
✔ Yosun ve bakteri birikintileri.
✔ Diğer balıklardan kalan yem artıkları.
✔ Sebzeler (ıspanak, salatalık, havuç, kabak).
✔ Kalsiyum içeriği yüksek özel salyangoz maması.
🔹 Nasıl yenir?
✔ Yüzeylerdeki yosunları sıyıran özel rendesi (radula) vardır.
✔ Yumuşak bitkisel besinleri tercih eder.
✔ Canlı balık veya karides avlamaz, çünkü bir detritus besleyicisidir.
7. Esaret
🏠 Akvaryumda ideal koşullar:
✔ Hacim: Kişi başı 10 litreden itibaren.
✔ Sıcaklık: 20–28°C.
✔ Asitlik (pH): 6,8–8,0.
✔ Sertlik (GH): 8–18 dGH (güçlü bir kabuk için yüksek kalsiyum seviyesi).
✔ Filtreleme: orta, kuvvetli akıntı yok.
✔ Bitkiler: tercihen sert yapraklılar (anubias, cryptocorynes).
🚨 Bakımla ilgili başlıca sorunlar:
❌ Kalsiyum yetersizliği – kabuk kırılgan hale gelir.
❌ Yüksek nitrat içeriği - Sağlık sorunlarına yol açabilir.
❌ Bazı balıklar salyangozun antenlerini kemirebilir.
Çözüm
Sarı ampularia, akvaryum için sadece yararlı bir "hijyen" değil, aynı zamanda estetik zevk getiren sevimli, parlak bir sakindir. Gösterişsiz yapısı ve ilgi çekici davranışları sayesinde her akvaryum için en iyi seçeneklerden biri olmaya devam ediyor!
